Menu główne:
Dla Pacjenta
Dla Pacjenta/Pierwsza Pomoc
Podstawowe zasady udzielania pierwszej pomocy
Nieprzytomny, bez oddechu - NZK
Zaczynając działania mające na celu ratowanie ludzkiego życia i zdrowia po pierwsze zadbaj o własne bezpieczeństwo (rękawiczki, okulary - ochrona przed kontaktem z płynami ustrojowymi) a następnie oceń czy miejsce zdarzenia jest bezpieczne - jakie są lub jakie mogą wystąpić zagrożenia. Teraz sprawdź czy dana osoba jest przytomna - podejdź do niej od przodu [ryc. 1] i oceń czy reaguje na dotyk, dźwięk, ból? Brak jakiejkolwiek reakcji oznacza że taki człowiek jest nieprzytomny. Natomiast jeśli jest przytomny zapytaj co mu dolega, zatamuj krwotoki jeśli są i ułóż go w pozycji bezpiecznej pamiętając o wezwaniu ratowników a do ich przybycia zapewnij mu wsparcie psychiczne. W przypadku gdy osoba jest nieprzytomna wołaj o pomoc i wsparcie oraz zapewnij sobie ochronę! Teraz niezwłocznie przystąp do udrożnienia dróg oddechowych [ryc. 2] przez odgięcie głowy do tyłu i uniesienie brody do góry. Następnie oceń czy oddycha [ryc. 3]? Wzrokiem zobacz ruchy klatki piersiowej, słuchem czy słyszysz szmer towarzyszący oddychaniu, czuciem czy czujesz prąd wydobywającego się powietrza z ust osoby chorej - na tę ocenę masz tylko 10 sekund. Jeśli jest nieprzytomny ale oddycha zatamuj krwotoki jeśli są i ułóż go w pozycji bezpiecznej pamiętając o wezwaniu ratowników. Nie szukaj tętna! Osoba która jest nieprzytomna, nie oddycha, nie kaszle i nie porusza się na pewno nie ma krążenia - jej serce nie pracuje! Nie trać czasu! Jeśli jest to osoba nieprzytomna i nie oddycha wezwij niezwłocznie pomoc medyczną tel. 999 lub 112 (przedstaw się, podaj nr telefonu, gdzie jesteś, kto chory i co mu dolega). Stosuj się do poleceń twojego rozmówcy i nigdy jako pierwszy nie odkładaj słuchawki! Upewniając się że nieprzytomny i nie oddychający człowiek leży na plecach, na twardej i równej powierzchni wolnej od niebezpiecznych przedmiotów niezwłocznie wykonaj 30 uciśnięć klatki piersiowej [ryc. 4] z częstotliwością 100-120/min na głębokość 5-6 cm w kierunku kręgosłupa. Pamiętając przy tym by ręce do uciskania ułożyć centralnie na klatce piersiowej. Po wykonaniu uciśnięć klatki piersiowej bez zbędnej zwłoki udrażniając drogi oddechowe wykonaj 2 oddechy ratunkowe (usta - usta) [ryc. 5], każdy przez 1 sekundę pamiętając by po pierwszym oddechu zachować 1 sekundową przerwę na wydech oraz by przy wdechu było widoczne unoszenie się klp ratowanego. 30 uciśnięć klatki piersiowej na 2 oddechy ratownicze (RKO) kontynuuj naprzemiennie do czasu przybycia ratowników lub do wyczerpania sił. Postępując w ten sposób stajesz się ogniwem łańcucha życia i kupujesz poszkodowanemu - choremu czas na życie!
Odmienności
Należy pamiętać że w przedstawionym schemacie będą odstępstwa. Te odstępstwa dotyczą: dzieci, osób utopionych i kobiet ciężarnych oraz resuscytacji z użyciem AED (automatycznych defibrylatorów zewnętrznych).
W przypadku dzieci i osób utopionych zabiegi resuscytacyjne zaczynamy od pierwszych 5 oddechów ratowniczych (zatrzymanie krążenia jest tu wywołane zatrzymaniem oddechu) po czym wykonujemy uciśnięcia klp i oddechy w stosunku 30 : 2. Uciśnięcia klp u dzieci wykonujemy jedną dłonią na głębokość około 5 cm, a u niemowląt (od 1 mc ż. do 1 r. ż.) dwoma palcami tuż poniżej linii sutkowej na głębokość około 4 cm z częstotliwością nie mniej niż 100/min i niewięcej niż 120/min.. U niemowląt ze względu na wielkość głowy na czas prowadzenia RKO należy pod barki podłożyć złożony ręcznik lub pieluszkę (by doprowadzić do położenia neutralnego).
Natomiast u kobiet ciężarnych (u tych z widoczną ciążą) ręce do uciśnięć klp układamy ok. 1 - 2 cm wyżej niż normalnie (ze względu na wysoko położoną ciężarną macicę) a samą kobietę układamy lekko na lewym boku aby zapobiec uciskaniu żyły dolnej próżnej i tym samym zastoju krążenia.
W przypadku resuscytacji prowadzonej z użyciem AED po wezwaniu pomocy (tel.) należy odsłonić klp i nakleić na niej elektrody we wskazanych w instrukcji miejscach oraz uruchomić urządzenie. Następnie należy wykonywać polecenia głosowe wydawane przez to urządzenie. Każdo polecenie wykonuj natychmiast - bez zbędnej zwłoki!
Stany nagłe
Jeśli jesteś świadkiem wypadku drogowego - bezwzględnie zatrzymaj się, oceń sytuację, stan i liczbę poszkodowanych oraz powiadom odpowiednie służby (pogotowie, straż pożarną, policję). Nie staraj się wyciągać ofiar z samochodu (możliwość urazów kręgosłupa), chyba że: doszło do nagłego zatrzymania krążenia (nzk) lub pozostawienie poszkodowanego może zagrozić jego życiu i/lub zdrowiu (np. wybuch, zatopienie, toksyny, itp.).
Częstym zagrożeniem życia u ofiar wypadków są krwotoki - zlokalizuj je (jeszcze przed przystąpieniem do czynności resuscytacyjnych jeśli są one niezbędne) i przy pomocy dostępnych środków (opatrunki z apteczki lub czysty ręcznik) postaraj się je zatamować (nie zakładaj opasek uciskowych powyżej czy poniżej krwawienia lecz załóż opatrunek [ucisk] w miejscu krwawienia, bezpośrednio na ranę oraz unieś kończynę).
Jeżeli w ranie tkwi ciało obce (odłamki szkła lub inne) nie usuwaj go (zagrożenie masywnym krwawieniem) a jedynie zaopatrz jałowym opatrunkiem i ustabilizuj w miejscu bez poruszania.
Do innych najczęściej spotykanych obrażeń u ofiar wypadków należą złamania. Pamiętaj nie próbuj ich nastawiać, a jedynie co możesz zrobić to ustabilizować je w zastanej pozycji do czasu przybycia pogotowia (działanie przeciwbólowe) przy pomocy wałka z koca lub zwiniętych ubrań.
Niezależnie od warunków atmosferycznych, każdemu poszkodowanemu postaraj się zapewnić komfort termiczny przy pomocy folii życia.
Ochrona
Pamiętaj o własnej ochronie! Zawsze używaj rękawiczek jednorazowych i maseczki do sztucznego oddychania! Dobry Ratownik to żywy i zdrowy Ratownik!
ryc. 1
ryc. 2
ryc. 3
ryc. 4
ryc. 5
Algorytm postępowania
Oceń bezpieczeństwo!
Sprawdż czy reaguje?
Wołaj o pomoc!
Udrożnij drogi oddechowe!
Oceń oddech!
Wezwij pomoc - 999/112
30 uciśnięć klatki piersiowej
2 oddechy ratownicze
--------------------------------
RKO 30:2
do czasu przybycia
Ratowników lub
do wyczerpania sił!
Podstawa prawna udzialania pierwszej pomocy
Zgodnie z obowiązującym prawem, każdy kto zauważy osobę lub osoby znajdujące się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego lub jest świadkiem, bądź sprawcą zdarzenia powodującego taki stan, ma prawny i "moralny" obowiązek do skutecznego powiadomienia o tym zdarzeniu podmiotów ustawowo powołanych do niesienia pomocy oraz do niezwłocznego podjęcia, bez narażenia siebie na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, czynności mających na celu ratowanie osoby w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego! Jednocześnie osoby podejmujące czynności ratunkowe w zakresie pierwszej pomocy korzystają z ochrony prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych. Zaniechanie lub odstąpienie od wykonania tych czynności wówczas gdy możemy je wykonać bez narażania siebie na niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia, zagrożone jest karą pozbawienia wolności do lat trzech.
Art. 3 pkt. 7 Ustawy z dn. 8 września 2006r o PRM (Dz.U.191.1410/2006)
Art. 4 Ustawy z dn. 8 września 2006r o PRM
Art. 162 Kodeksu Karnego (Dz.U.97.88.553)
Art. 93 Kodeksu Wykroczeń
Art. 44 § 2. 1. Ustawy Prawo o Ruchu Drogowym
Art. 5 Ustawy z dn. 8 września 2006r o PRM